۱۲۸ گونه جانوری و مهره‌دار کشور در معرض خطر انقراض
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به از بین رفتن زیستگاه مناسب گونه‌های جانوری در کشور گفت: امروزه چون زیستگاهی برای ما باقی نمانده است، تلاش‌ها برای پیشگیری از انقراض یوز به نتیجه نرسیده است.
در بسیاری از مناطق بکر دسترسی‌هایی نظیر جاده ایجاد شده است و بسیاری از گونه‌هایی که به حضور انسان حساس بودند. از همین رو آسیب دیده‌اند، اظهار کرد: یکی از مهم ترین مشکلات ما تغییر اقلیم و خشکسالی‌های مستمر است که در کنار آن شاهد تخریب گسترده نیز هستیم.
به جرات می‌توان گفت امروزه در مناطق آزاد چیزی به اسم زیستگاه نداریم و زیستگاه مناسب گونه آهو دیگر در کشور وجود ندارد. چراکه جاده‌سازی زیاد باعث شده است زیستگاه دشتی مناسب برای این گونه‌ها نداشته باشیم.
در حال حاضر به جز مناطق آزاد در مناطق چهار گانه نیز از نظر زیستگاه مناسب جانوری وصع خوبی نداریم. مناطق چهارگانه در حال حاضر بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر راه اصلی، ۵۵۰ کیلومتر بزرگراه، بیش از ۳۰۰۰ خطوط انتقال سوخت و بیش از ۱۸۰۰ کیلومتر برق فشار قوی داریم.
در این راستا لایحه‌ای را تنظیم کردیم و اگر مجلس و دولت کمک کنند این اتفاق مهم بیفتد. بخشی از این مسائل قابل مدیریت است. اما با ضوابط فعلی برای مقابله با تخریب زیستگاه خیلی ابزار مهمی نداریم.
کاهش تنوع ژنتیکی گونه‌های شاخص کشور
پایش پنج گونه شاخص کشور یعنی قوچ و میش، کل و بز، آهو، جبیر و گور خر هر ساله توسط این سازمان انجام می‌شوند. حدود ۲۱۵ هزار راس از این پنج گونه شاخص در مناطق حفاظت شده کشور داریم و این آمار کمتر از ۱۰ درصد آمار اواخر دهه ۴۰ برای این پنج گونه است. درواقع تنوع ژنتیکی این گونه‌های شاخص را در این مدت از دست داده‌ایم.
هر ساله نزدیک به ۱.۵ تا دو میلیون قطعه پرنده را در تالاب‌ها شناسایی کرده‌ایم و بیش از۲۰۰۰ نفر هر ساله درگیر این موضوع می‌شوند. وقتی دامدار از حیات وحش آسیب می‌بیند. دیگر برای حفاظت از حیات وحش به ما کمکی نمی‌کند. خسارت حیات وحش به مزاع کشاورزی تحت پوش بیمه قرار ندارد و از جهاد کشاورزی برای توجه به این امر درخواست کمک داریم.
بیماری‌های حیات وحش در حال افزایش است و با ارائه این آمار که در سال گذشته ۱۰ کانون طاعون نشخوارکنندگان کوچک (ppr) در کشور داشتیم. به جد نیاز است سازمان دامپزشکی کشور برای این موضوع فکری کند. ما هنوز زیستگاه و آب شرب مشترک داریم و واکسیناسیون ما در این زمینه کامل نیست. شناسنامه‌دار کردن دام سبک در برنامه ششم توسعه تکلیف شده اما اجرایی نشده است و اینگونه بیماری‌ها روز به روز بخش بیشتری از حیات وحش را درگیر می‌کند.
هم اکنون حیات وحش استان هرمزگان و استان‌های هم جوار آن، درگیر “آبله” هستند این را هم گفت که بخشی از داشته‌های زیستی کشور از طریق همین بیماری‌های حیات وحش از بین می‌روند.
افزایش وسعت آتش‌سوزی عرصه‌های طبیعی
در سال گذشته به علت خشکی و گرما هوا و نبود آموزش کافی ۱۰ هزار هکتار آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌ها و به ویژه جنگل‌های هیرکانی داشتیم. که می‌توان گفت در این زمینه وسعت آتش سوزی افزایش پیدا کرده است.
حدود ۱۲۸ گونه جانوری و مهره دار کشور در معرض خطر انقراض هستند که برخی وضع خوبی ندارند و بیشترین آسیب پذیری ما در این زمینه مربوط به دوزیستان است، تصریح کرد: برای این ۱۲۸ گونه جانوری ۱۹ برنامه عمل داریم و پیشرفت این برنامه‌ها عمدتا کمتر از ۱۰ درصد است چراکه مشکل اصلی ، “اعتبار” است و اعتبار این امر بسیار ناچیز تامین می‌شود.
کشور از نظر تنوع زیستی در جایگاه خاص و ویژه‌ای قرار دارد. به‌طوری که در حال حاضر نزدیک به ۲۰۰ گونه پستاندار، بیش از ۸۶۶۰ گونه گیاه ، بیش از ۵۰۰ گونه پرنده، ۲۱ گونه دوزیست و ۷۱۰ گونه ماهی آب شور در شناسایی شده است و ایران از نظر گیاه‌شناسی و تنوع زیستی جایگاه ویژه‌ای دارد.
سازمان محیط زیست در حال حاضر دارای حدود ۳۰۹ منطقه چهارگانه به مساحت ۱۸ میلیون هکتار است و تنوع زیستی حیات وحش در تمام کشور تحت مدیریت این سازمان قرار دارد.
جهت مشاهده‌ی صفحه‌ی اینستاگرام شرکت بوم پایش اصفهان کلیک کنید.
حدود ۲۸۰ هزار هکتار عرصه نیز توسط بخش خصوصی مدیریت می‌شود. علیرغم تلاش‌های سازمان حفاظت محیط زیست طی دهه ۹۰ اما این سازمان موفق به افزایش این مناطق نشده است. و یکی از مشکلات ما این است که تمام حفاظت در کشور ما دولتی است. و حفاظت دولتی در هیج جای دنیا به تنهایی پاسخگو نیست.
ما متنوع‌ترین مرجع علمی نمونه‌های کشور از جمله نمونه بانک ژن و نمایشگاهی هستیم. ما هفت نمونه رکورد در موزه ملی پردیسان داریم .همچنین رکوردهایی بین یکم تا دهم و حتی پنجاهم دنیا را داریم و این امر ارزشمند است. و توانسته تنوع خوبی به مخازن ما دهد همچنین حدود ۹۴ هزار نمونه جانوری و گیاهی و زمین شناسی و… با تنوع مختلف در موزه ملی تاریخ طبیعی ما وجود دارد.
در حال حاضراین سازمان در کل کشور کمتر از ۳۰۰۰ محیط بان دارد و به لحاظ خودرویی و وسایل نقلیه با مشکل مواجه است.