فرسایش خاک چیست ؟
به حابحایی لایه بالایی خاک فرسایش خاک می گویند که یک نوع از تخریب خاک محسوب می شود. این روند طبیعی به دلیل فعالیت عوامل فرسایش مانند آب، برف، باد، یخچال ها ،گیاهان، حیوانات و انسان اتفاق می افتد. فرسایش خاک می تواند یک روند آرام بدون اثرات مشخص یا یک روند سریع که آسیب جدی به خاک می زند باشد.خاک آسیب دیده ممکن است در کاهش پتانسیل تولیدات کشاورزی، آسیب شبکه های زهکشی و کاهش کیفیت آب های سطحی خود را نشان دهد.
فعالیت های انسانی، نرخ فرسایش را تا 30 برابر افزایش داده است.
فرآیندهای فیزیکی فرسایش کننده خاک عبارتند از :
1- رودخانه ها : فرسایش جریانی، به دلیل جریان مداوم آب در طول یک مسیر اتفاق می افتد.
2- بارش و رواناب های سطحی: بارش و رواناب های سطحی که از همین بارش ها حاصل می شود چهار نوع فرسایش چکه ای، ورقه ای، لعابی و کوهی را بوجود می آورند.
3- باد: فرسایش بادی یک نیروی بزرگ زمین شناسی است که در مناطق خشک و نیمه خشک اتفاق می افتد.
4- سیل: در سیل های یزرگ، گرداب هایی تشکیل می شوند که دلیل آنها حجم بالای آب با سرعت بالا است.
5- حرکت جرم: این جابجایی اغلب به دلیل حرکت صخره و رسوبات بر روی یک سطح شیبدار به دلیل جاذبه زمین اتفاق می افتد.
عوامل تاثیر گذار عبارتند از: ترکیبات و ساختار خاک، آب و هوا، توپوگرافی و پوشش گیاهی
همچنین قطع درختان، فعالیت های کشاورزی، تغییرات اقلیمی و جاده سازی و شهرنشینی از عوامل انسانی تاثیرگذار بر فرسایش می باشند.
اثرات زیست محیطی آن که عبارتند از: گرد و غبار، ایجاد رسوب در اکوسیستم آبزیان و نابودی زمین ها
شناخته شده ترین و موثر ترین روش برای جلوگیری از خاک، افزایش پوشش های گیاهی است که به جلوگیری از فرسایش آبی و بادی کمک می کند. همچنین بادشکن که ردیفی از درختان و درحتچه هایی است در طول لبه های زمین های کشاورزی برای مانع شدن در برابر باد استفاده می شود نیز یک روش دیگر برای جلوگیری از فرسایش است.
کشور ایران در فرسایش خاک در دنیا رتبه نخست را در اختیار دارد. این کشور حدود 15 میلیون تن خاک فرسایش شده دارد.