اثرات مخرب فرونشست زمین
کاهش ظرفیت آبخوان‌ها، تخریب زیرساخت‌ها، تغییر در سیستم‌های آبی و زهکشی، افزایش سیل در نواحی ساحلی و تخریب اکوسیستم، از مهم‌ترین اثرات منفی فرونشست هستند. در ادامه، به تشریح هر یک از این اثرات می‌پردازیم.
تاثیر فرونشست بر ظرفیت آبخوان
یکی از پیامدهای مهم فرونشست زمین، تغییر در میزان آبی است که یک آبخوان می‌تواند در خود جای دهد. فرونشست، با جابجایی رو به پایین خاک، فاصله بین لایه‌های رسی و سنگ بستر را کمتر می‌کند. به این ترتیب، فضای موجود برای ذخیره آب کاهش می‌یابد. کاهش ظرفیت آبخوان، حتی در صورت ثابت ماندن میزان تخلیه و مصرف آن، اتمام سریع‌تر ذخایر آبی را در پی دارد. این مسئله باعث آسیب رسیدن دائمی به آبخوان و سیستم آب‌رسانی منطقه می‌شود.
تاثیر فرونشست بر روی زیرساخت ها
فرونشست زمین می‌تواند به ساختمان‌ها، راه‌ها و سیستم‌های آب و فاضلاب آسیب برساند. این پدیده، باعث فشرده شدن سنگ‌ها و رسوبات لایه‌های پایینی زمین یا اصطلاحا «فشردگی آبخوان» (Aquifer Compaction) می‌شود. فشردگی آبخوان، معمولا در آبخوان‌های متشکل از رس و سیلت رخ می‌دهد. در هنگام رخ دادن این پدیده، پیوستگی سطح زمین از بین می‌رود و خاک لایه‌های بالاتر به پایین کشیده می‌شود. هنگامی که میزان آب خروجی از آبخوان بیشتر از آب ورودی به آن باشد، زمین شروع به جابجایی می‌کند. با جابجایی و تغییر وضعیت سطح زمین، زیرساخت‌های روی آن آسیب می‌بینند. ساختمان‌ها به سمت ناحیه فرونشست منحرف می‌شوند. فونداسیون سازه‌ها ترک برمی‌دارند؛ و جاده‌ها تغییر شکل می‌دهند.
فرونشست‌های بزرگ، بر روی ساختار کلی جوامع تاثیر می‌گذارند. این پدیده‌های مخرب، نه تنها باعث ایجاد سیل در نواحی نزدیک به ساحل می‌شوند، بلکه مناطق دور از ساحل را نیز با خطر سیل رو به رو می‌کنند. در واقع، هیچکس از پیامدهای اقتصادی و یا اجتماعی فرونشست زمین در امان نیست.
تاثیر فرونشست بر سیستم های آبی و زهکشی
پمپاژ بیش از حد آب زیرزمینی و فرونشست زمین، دبی جریان و کیفیت آب را کاهش می‌دهد. این کار باعث افزایش احتمال نفوذ مواد شیمیایی به اعماق زمین و آلوده شدن آب آشامیدنی می‌شود. از دیگر اثرات فرونشست بر سیستم آبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تخریب اکوسیستم
- تغییر جریان زهکشی
- گسترش محدوده سیلاب
فرونشست زمین، اکوسیستم نواحی ساحلی زیادی را تحت تاثیر قرار می‌گیرد. تغییر در سیستم‌های آبی و طغیان آب در نواحی ساحلی، به جانوران و گیاهان آسیب می‌رساند. این مسئله، گونه‌های محلی را مجبور به ترک محل زندگی‌شان می‌کند.
تاثیر فرونشست بر طغیان آب در نواحی ساحلی
در بخش‌های قبلی، بارها به تاثیر فرونشست بر سیلاب در نواحی ساحلی اشاره کردیم. در صورت فرونشست نواحی ساحلی، طغیان آب هنگام بالا آمدن سطح آب به یک مشکل همیشگی تبدیل می‌شود.
صفحه‌ی اینستاگرام شرکت بوم پایش اصفهان
تاثیر فرونشست بر تخریب زندگی جانوری و گیاهی
اکوسیستم‌های ساحلی، حساسیت بسیار بالایی به پدیده فرونشست دارند. بسیاری از حیوانات و گیاهان، قادر به تحمل تغییرات بزرگ اکوسیستم نیستند. سیلاب‌های ناشی از فرونشست، به زندگی این موجودات زنده آسیب می‌رسانند. به این ترتیب، حیوانات به مجبور حرکت به سمت نواحی دور از ساحل و خشکی‌ها یا نواحی دوردست می‌شوند.
علاوه بر این، فرونشست با کاهش کیفیت آب یک منطقه، حیات وحش آن منطقه را با خطر رو به رو می‌کند. اگر کاهش کیفیت آب، به دلیل ورود مواد شیمیایی به درون آن باشد، احتمالا از بین رفتن زندگی بسیاری از موجودات زنده وجود خواهد داشت. فرونشست زمین، تاثیر قابل‌توجهی بر روی نواحی ساحلی و نزدیک به آب دارد. با این وجود، اکوسیستم‌های نواحی غیرساحلی نیز تحت تاثیر این پدیده قرار می‌گیرند. بنابراین، پیشگیری از رخ دادن فرونشست و اتخاذ تمهیدات مناسب برای مقابله با آن، اهمیت بالایی برای حفظ کیفیت زندگی انسان‌‌ها و دیگر موجودات زنده دارد.