مقدمه‌ای در مورد مدیریت پسماند | شرکت مهندسین مشاور بوم پایش اصفهان

مقدمه‌ای در مورد مدیریت پسماند | مشاور محیط زیست

مدیریت پسماند و پسماند شهری چیست؟

مدیریت پسماند مسئله ای است که به دنبال پیشرفت زندگی اجتماعی انسان‌ها و افزایش تعاملاتشان با محیط زیست شکل گرفت. ﻣﺤﻴﻂ‌‌ﺯﻳﺴﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺰﺭگ ﻭ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺭﻭﻧﺪ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺗﺪﺭﻳﺠﻲ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﺍﺟزﺍﻱ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﺳﻄﺢ ﺯﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ‌ﺍﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ.

ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺸﺮﻱ

ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂﺯﻳﺴﺖ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﺎﺑﻌﻲ ﺍﺯ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻭ ﺑﺎ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮﺩ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻃﻲ ﻗﺮﻭﻥ ﻣﺘﻤﺎﺩﻱ ﺍﺷﻜﺎﻝ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﺭﻭﺯ ﺑﺮ ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﻲ ﻭ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺁﻥ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻳﻜﺠﺎﻧﺸﻴﻨﻲ، ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺍﺯ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺩ ﺩﻭﺭ ﻣﻲﻛﺮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﻮ، ﻛﻤﻴﺖ ﻭ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺯﺑﺎﻟﻪﻫﺎ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﻓﻊ ﺯﺑﺎﻟﻪﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﭼﺎﺭ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻧﻤﻲﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﻛﻪ ﺯﺍﻳﺪ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.

ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎﺯﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺳﻜﻮﻧﺘﮕﺎﻩﻫﺎی ﺍﻧﺴﺎنی ﻳﺎ ﺩﺍﺧﻞ آن‌ها ﺩﻓﻊ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ. ﻭﻟﻲ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻭ ﺭﺷﺪ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﻲ، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻟﮕﻮﻱ ﻣﺼﺮﻑ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩه ﻭﺳﻴﻊ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩﻱ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﻲ ﺗﺠﺰﺑﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ، ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺩﻓﻊ ﻏﻴﺮ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﻲ ﻭ ﺑﺎﺯﻳﺎﻓﺖ ﻣﻮﺍﺩ زائد ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺍﺩ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﻱ ﺟﻬﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﮔﺮﺩﻳﺪ.

ضروری‌ترین محورهای توسعه پایدار

امروزه مدیریت پسماند یکی از ضروری‌ترین محورهای توسعه پایدار محسوب می‌گردد. اصطلاح توسعه پایدار اولین بار توسط باربارا وارد در اعلامیه کوکویاک درباره محیطزیست و توسعه به‌کار رفت. به‌دنبال آن پس از گزارش‌های باشگاه رم و بنیاد هامرشولد، به تدریج توسعه پایدار در طی سال‌های دهه ۱۹۸۰ و از زمانی که اتحادیه بین‌المللی برای حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی (IUCN-82)، راهبردهای جهانی از محیط زیست و منابع طبیعی با هدف کلی دستیابی به توسعه پایدار را از طریق حفاظت از منابع حیاتی (زنده) را ارائه کرد، مورد توجه جدی و اساسی اندیشمندان و متفکران توسعه قرار گرفت.

گزارش براندتلند

با گزارش کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه (WCED) موسوم به گزارش براندتلند، در سال ۱۹۸۷ برای اولین بار به‌طور رسمی مجموعه‌ای از پیشنهادها و اصول قانونی جهت دستیابی به توسعه پایدار برای کشورهای در حال توسعه فراهم آمد. سپس موضوع توسعه پایدار در کنفرانس سازمان ملل متحد در زمینه محیط زیست و توسعه (UNCED-92) در شهر ریودوژانیرو (به عنوان اجلاس زمین) بطور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفت و اداره و بهره‌برداری صحیح و کارا از منابع پایه، طبیعی و مالی و … برای دستیابی به الگوی مصرف مطلوب در صدر برنامه‌های جهانی قرار داد.

بر اساس نتایج این اجلاس، اهداف اساسی مبتنی بر مفهوم توسعه پایدار بدین شرح اعلام شد:

تجدید حیات رشد اقتصادی
تغییر کیفیت رشد اقتصادی
برآورده ساختن نیازهای ضروری اولیه
اطمینان از سطح پایداری جمعیت
حفاظت از منابع طبیعی و ارتقاء منابع
جهت‌گیری مجدد دانش فنی (دانش بومی)
محیط زیست و تصمیم‌گیری اقتصادی
جهت‌گیری مجدد روابط اقتصادی و بین‌المللی
اقدام در جهت مشارکتی ساختن توسعه

شاخصه‌های توسعه پایدار را می‌توان در چهار گروه اجتماعی، اقتصادی، بنیادی و زیست‌محیطی مطرح و بررسی نمود. تولید انواع پسماند در زندگی انسان ها امری اجتناب ناپذیر بوده و بی شک عدم توجه کافی به این موضوع می‌تواند تأثیر زیادی در تخریب محیط‌زیست و طبیعت داشته باشد.