
آثار مورفولوژیکی تنش خشکی بر گیاهان دارویی
یکی از عوامل اقلیمی که بر توزیع و پراکنش گیاهان در سراسر جهان موثر است و ممکن است باعث تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی متعددي در گیاه شود، کمبود آب در دسترس است. از آن جا که آب یکی از عوامل محیطی است که تأثیر عمده اي در رشد نمو و میزان مواد مؤثرگیاهان دارویی دارد، لازم است در این زمینه تحقیقات وسیع و دامنه داري صورت گیرد. هنگامی که تقاضاي اتمسفر بالاي برگها، ازظرفیت و توانائی ریشه ها براي استخراج آب ازخاك، بیشتر شود، تنش خشکی در گی اه رخ میدهد .
تعریف تنش
بطور کلی شرایط نامناسبی که لزوماً مرگ آنی را در پی نداشته باشد و بطور دائمی یا موقتی در ی ک محل حادث شود تنش می گویند. مطالعات نشان می دهد که تنش ناشی از کمبود آب سبب کاهش رشد قسمتهاي مختلف گیاه اعم از ریشه ها، اندامهاي هوایی، کاهش سطح برگ، ارتفاع، بسته شدن روزنه ها، تخریب آنزیمها و تغییر در سنتز پروتئین ها وکاهش کلروفیل می شود.
تنش خشکی تفاوت هایی با خشکسالی دارد. خشکسالی از جمله پر خسارت ترین پدیده هاي محیطی است که عبارت است از یک دوره ممتد کمبود بارش که منجربه صدمه زدن محصولات زراعی و کاهش عملکرد می شود. تاثیر خشکسالی بر گیاهان (بصورت عام) عبارتند از:
- کوتاه شدن طول دوره رشد ،
- کاهش طول دوره چرا،
- کم شدن ذخیره غذایی گیاه،
- کاهش زاد آوري و تولید ،
- افزایش رقابت براي دسترسی به آب،
- افزایش گیاهان مهاجم،
- کم شدن مقاومت گیاهان به آفات و امراض.
تاثیر خشکی
خشکی بر جنبه هاي مختلف رشد گیاه تاثیر گذاشته و موجب کاهش و به تاخیر انداختن جوانه زنی، کاهش رشد اندامهاي هوایی و کاهش تولید ماده خشک می گردد. کاهش پتانسیل اسمزي و پتانسیل کل آب، همراه با از بین رفتن آماس، بسته شدن روزنه ها و کاهش رشد از علائم مخصوص تنش آب است. در صورتی که شدت تنش آب زیاد باشد، موجب کاهش شدید فتوسنتز و مختل شدن فرایندهاي فیزیولوژیکی، توقف رشد و سرانجام مرگ گیاه می گردد. آثار مختلف تنش خشکی را می توان به سه گروه آثار مورفولوژیکی، آناتومیکی و فیزیولوژیکی تقسیم نمود.
سازگاري و تحمل به تنش خشکی دو مقوله جدا در گونه هاي گیاهی هستند. از نظر فیز یولوژیکی، تحمل ممکن است با توانایی گیاه به رشد همراه با ریسک در تحت تنش و تکمیل دوره رشد همراه باشد.
از طرف دیگر ممکن است بعضی گیاهان یک روش سازگاري را نشان دهند که به موجب آن رشد خود را تحت شرایط تنش محدود کنند در حالیکه کمبود رطوبت در ناحیه ریشه هنوز وجود دارد. رشد ریشه کمتر از قسمتهاي هوایی به کمبود آب حساس است. با توجه به این امر، کمبود آب منجر به افزایش نسبت ریشه به اندام هوایی می گردد.
جهت مشاهدهی صفحهی اینستاگرام شرکت بوم پایش اصفهان کلیک کنید.
مطالب بیشتر:
خطر گرم شدن زمین و اثرات آن بر جهان